Interview
Orlando Ceder
Algemeen directeur Black Harmony
Artistiek directeur percussion
Muzikaal leider Untold
Het gesprek dat Orlando en ik hadden was inspirerend. Het gevoel dat me bijbleef nadat we het gesprek hadden afgerond was: “ik zou zo graag eens les van hem willen krijgen”.
Orlando Ceder is autodidact. Zijn opleiding bestaat uit ervaringen die hij het en der heeft opgedaan. Het zingen is vooral een missie voor hem. Sterker nog: hij had muziek of zang helemaal niet in het vizier toen hij als jongen nadacht over wat hij later wilde worden. American Football was wat hij wilde doen.
Door een speling van het lot werd dat pad gewijzigd en vond hij de muziek. Hij werd drummer bij een brassband en had aanleg.
Orlando heeft Surinaamse Roots. Hij werd geboren in een gezin dat een geloof belijdt dat bij veel lezers wellicht niet bekend is: Winti.
Suriname is een smeltkroes van verschillende volken en verschillende religies. Javanen, Chinezen, Indiërs, Inheemsen, Afro-Surinamers, Boeren, Moslims, Hindoestanen, Christenen, Joden, de lijst is lang. Al deze bevolkingsgroepen leven samen in een groot land met een relatief kleine bevolking. Waar in Nederland een minderheid meestal nog iets bijzonders en exotisch is zal het in Suriname de norm zijn dat je buren een andere herkomst en religie hebben. Ik vind dat een prachtig streven: Wereldburgerschap als norm.
Winti in een notendop: De tot slaaf gemaakten en naar Suriname verscheepten mochten in hun nieuwe leefomgeving geen religie beoefenen. Herinneringen aan hun oude geloven hadden ze zeker.
Winti is een geloofsovertuiging onder Afro-Surinamers die opnieuw gevormd is uit herinneringen en is dus een samenstelling van verschillende West Afrikaanse levensfilosofieën en geloofsovertuigingen. De stromingen Akan, Bantu, Matinka, Ewe en Fong zijn samengesteld tot wat nu Winti is.
Voorouders, entiteiten, de aarde... als Orlando me vertelt over Winti en de muziek voel ik niet alleen zijn bezieling maar raak zelf ook enthousiast en bezield, ook al heb ik geen idee van en zeker geen achtergrond in Winti.
De Apintie. Het instrument dat Orlando bespeelt is een percussie-instrument. Het vindt zijn oorsprong in West-Afrika. De Surinaamse versie, die Orlando bespeelt heeft een bijzonder verhaal. Het is opnieuw samengesteld in Suriname uit de herinneringen van de in West Afrika tot slaaf gemaakten. Qua constructie is het dus net iets anders dan de West Afrikaanse variant van de drum.
Op dit moment volgt Orlando een opleiding aan het Conservatorium van Amsterdam. Daarnaast is hij bezig een boek te schrijven en hij ontwerpt een opleiding voor bespelers van niet westerse instrumenten.
Even terug naar Orlando’s missie :
Black Harmony zingt alleen in het Sranan Tongo, het Surinaams.
Als het gezelschap optreedt willen ze de sfeer verlichten. Ze zijn helers. Of het nu een bruiloft, een begrafenis, een concert of een feest is, de helende werking van de muziek is wat ze brengen.
Ik vraag hem over het werken met zijn bandgenoten. Orlando schrijft de muziek en leidt het ensemble. Alle zangers die lid willen worden van de groep moeten ook percussie spelen. Ze zijn muzikant en zanger tegelijk.
Hij vertelt me over de repetities. Hoe hij het hoort aan het stemgeluid als een bandgenoot niet goed in zijn vel zit. Hoe dat in de weg kan zitten bij het zingen en hoe het opgelost kan worden door het gesprek aan te gaan over de betekenis van het lied, wat dat met de zanger in kwestie doet, hoe het hem raakt.
Benieuwd of hij ook lesgeeft aan anderen vraag ik: ‘Geef je les aan anderen en hoe ziet zo’n les er uit?’ Mijn eigen ervaring met zanglessen is redelijk traditioneel, in de zin van: conservatorium zanglessen, of het nu pop, jazz, of klassiek is, de meeste lessen die ik volgde waren vrij technisch van aard. Instrumentbeheersing, muziektheorie, het ging pas een beetje leven in mijn eigen opleiding toen ik een uitwisseling met de ACTA deed, waar ze ten minste het verband legden tussen wat er gezongen werd en wie het zong. Ik ben razend benieuwd hoe Orlando les zou geven.
Zijn antwoord was veelbelovend: ‘Ik werk totaal vanuit het gevoel van het lied en het gevoel van de zanger. Daar zit áltijd de oplossing.
Mijn gevoel van hoop wordt almaar groter. Zeker als ik denk aan de muziek die ik beluisterd heb van Black Harmony. Mijn absolute favoriet is Sribi Switi, op het album Harmonice.
De manier van zingen is bijzonder. Terwijl ik luister lijkt het alsof ze zowel technisch vlekkeloos zingen, als met een open en galmende klank. Ik versta een paar woorden Sranan, maar niet genoeg om de betekenis van het lied te vatten. En toch word ik geraakt en meegevoerd in de melancholie. Door het lied op YouTube te bekijken leer ik dat het een nummer is ter herinnering aan de doden, die overigens volgens Winti-overtuigingen nooit weg zijn, maar verder leven in een andere dimensie.
Nu begrijp ik volledig wat Orlando me heeft uitgelegd. Hun muziek heeft ook een helende werking op mij. Luidkeels zing ik mee in een taal die ik niet beheers en zet het lied op repeat.
Binnenkort ga ik eens informeren naar een zangles bij Orlando Ceder.
En mocht je benieuwd geworden zijn: luister eens naar Black Harmony op YouTube of Spotify. Kies vooral Sribi Switi, ik denk dat dat een goed lied is om mee te beginnen.
Black Harmony